بررسی امکان افزایش جوانه زنی بذر چند گونه گون (astragalus sp) با استفاده از روش های مختلف خواب شکنی بذر به منظور تکثیر انبوه و احیاء مراتع

یکی از مشکلات تکثیر بوسیله بذر بویژه در گیاهان غیر زراعی که بسیاری از گیاهان دارویی از این دسته می باشند، خواب بذر است. خواب بذر، جوانه زنی گیاه، به معنی خروج ریشه چه از بذر که با عمل پاره کردن پوسته بذر همراه می باشد را تحت تأثیر خود قرار می دهد. در این پژوهش ، جوانه زنی بذر پنج گونه گون (گون گزی، ناخنک، گون زرد، گون پنبه ای و گونه سیکلوفیلوس تحت تیمارهای مختلف به منظور شکستن خواب بذرشان مورد آزمایش قرار گرفتند. همچنین بهترین محیط برای جوانه زنی بهتر و بیشتر گونه های گون شناسایی شد. شرایط برای تکثیر گیاهان بصورت انبوه نیز مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش با 16 تیمار و در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت بود از: قرار دادن بذور در اسیدسولفوریک غلیظ در سه زمان 15، 7:30 و 3 دقیقه، دو سطح آب داغ 100 و 75 درجه سانتی گراد، آب معمولی، خراش دهی، تیمارهای ترکیبی خراش دهی شامل خراش به همراه جیبرلیک اسید، نیترات پتاسیم، سرمای خشک و دمای معمولی، سرمای مرطوب، جیبرلیک اسید و نیترات پتاسیم بود. جوانه زنی تعدادی از تیمارهای تحقیق در 4 محیط کشت (ms جامد، ms مایع، پیت و شن، دستمال مرطوب و کوکوپیت و پرلیت جهت انتقال جوانه ها) بررسی شد. عوامل بیرونی و درونی بازدارنده جوانه زنی و عوامل ترکیبی برای هر گونه شناسایی شد. وزن صد دانه هربذر، درصد جوانه زنی بذور، سرعت جوانه زنی، میزان زنده مانی جوانه ها و ویژگی های مورفولوژیکی از قبیل طول ساقه چه و ریشه چه، وزن تر و خشک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که صفات درصد و سرعت جوانه زنی بذور، طول ساقه چه و طول ریشه چه اثر معنی داری داشتند. معنی داری اثر تیمار، اثر گونه و اثر متقابل تیمار و گونه در مورد صفات ذکر شده نیز بررسی گردید. بهترین محیط کشت بر اساس آزمایشات مختلف، دستمال مرطوب شناسایی گردید. برای گونه سیکلوفیلوس تیمار جیبرلیک اسید موجب بالاترین طول ریشه چه، ساقه چه و وزن تر شد. در گونه گون گزی تیمار اسید به مدت 3دقیقه و در گون پنبه ای خراش بالاترین ریشه چه و وزن تر و نیترات پتاسیم بالاترین ساقه چه را منجر شد. در گون زرد تیمارهای خراش بالاترین ریشه و وزن تر و تیمار نیترات پتاسیم بالاترین ساقه را داشت. در ناخنک تیمارهای نیترات باعث بالاترین ریشه چه و وزن تر و سرمای خشک بالاترین ساقه چه را منجر شد. به طور کلی تیمارهای ترکیبی خراش، خصوصاً خراش و نیترات پتاسیم بیشترین تأثیر را در افزایش درصد و سرعت جوانه زنی تمامی پنج گونه داشته است.